Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Seçki
Komissiyasının
41/191 saylı Qərarı ilə təsdiq edilmişdir
Seçki komissiyalarına daxil
olmuş seçki hüquqlarının pozulması
haqqında şikayət və müraciətlərə
baxılması qaydalarına dair
T Ə L İ M
A T
1. Vətəndaşların
seçki hüquqlarını pozan qərar və hərəkətlərdən
(hərəkətsizlikdən) şikayətvermə qaydası, müddəti
və şikayətin forması (Azərbaycan Respublikası
Seçki Məcəlləsinin 112-ci maddəsi)
1.1. Seçki Məcəlləsinin 112-ci maddəsində nəzərdə
tutulmuş şikayətlər vətəndaşların seçki hüquqlarını
pozan qərar və hərəkətlərdən (hərəkətsizlikdən)
həmin qərarın dərc edildiyi və ya alındığı,
hərəkətin (hərəkətsizliyin) baş verdiyi gündən
və ya maraqlı şəxsin bu haqda məlumat aldığı
gündən başlayaraq 3 gün müddətində yazılı və
ya şifahi şəkildə verilə bilər.
1.1.1. Şikayətvermə müddəti şikayətin verilməsi
üçün hüququn əldə edilməsi anından, yəni vətəndaşların
seçki hüquqlarını pozan qərar və hərəkətlərdən
(hərəkətsizlikdən) həmin qərarın dərc edildiyi
və ya alındığı, hərəkətin (hərəkətsizliyin)
baş verdiyi gündən və ya maraqlı şəxsin bu haqda
məlumat aldığı gündən başlayır və şikayətin
poçta və ya istənilən komissiyaya verilməsi
anında bitir.
1.1.2. Məntəqə seçki komissiyalarının qərarları,
hərəkətləri (hərəkətsizlikləri), məntəqə seçki
komissiyası sədrlərinin hərəkətləri (hərəkətsizlikləri)
ilə əlaqədar şikayətlər müvafiq DSK-lara təqdim
edilir.
1.1.3. DSK-ların qərarları, hərəkətləri (hərəkətsizlikləri),
dairə seçki komissiyaları sədrlərinin hərəkətləri
(hərəkətsizlikləri) ilə əlaqədar şikayətlər
MSK-ya təqdim edilir.
1.1.4. MSK-nın qərarları və ya hərəkətlərindən
(hərəkətsizliyindən), MSK sədrinin hərəkətlərindən
(hərəkətsizliyindən) Azərbaycan Respublikası
Mülki-Prosessual Məcəllənin 290-cı, 291-ci və
292-ci maddələrinə əsasən Apellyasiya Məhkəməsinə
apellyasiya şikayəti verilə bilər.
1.2. Şikayət bu Təlimata əlavə edilmiş 1, 2
və 3 saylı əlavə formasına uyğun olmaqla aşağıdakı
məzmunda olmalıdır:
1.2.1. şikayətin ünvanladığı seçki komissiyası;
1.2.2. şikayəti edən subyekt və baxılma haqqında
bildirişin göndərilməsi üçün ünvan;
1.2.3. şikayətin obyekti olan qərar, hərəkət
və ya hərəkətsizlik;
1.2.3.a. əgər bu qərardırsa, qərar şikayətə
əlavə edilməli, mübahisə obyekti olan qərarı
qəbul etmiş seçki komissiyası və yə dövlət orqanı
qeyd olunmalı, vəzifəli şəxs göstərilməlidir;
1.2.3.b. əgər bu hərəkətdirsə, məlum qeyri-qanuni
hərəkətin müəllifi qeyd olunmalı, hərəkətin
məzmunu, onun törədildiyi yer və vaxt aydın
şəkildə göstərilməlidir (hərəkət – şəxsin və
ya orqanın etməli olmadığı hərəkəti etməsidir);
1.2.3.c. əgər bu hərəkətsizlikdirsə, şikayətçi
cavabsız qalmış tələbi və tələbi cavabsız qoyan
orqanı və ya şəxsi qeyd etməlidir (hərəkətsizlik-şəxsin
və ya orqanın etməli olduğu hərəkəti etməməsidir);
1.2.4. şikayət üçün əsas: Seçki Məcəlləsinin,
digər qanunvericilik və normativ aktların pozulmasının
güman edilməsi;
1.2.5. güman edilən pozuntunun dəlilləri;
1.2.6. şikayətçinin tələbi;
1.2.7. şikayətçi həmin şikayəti imzalamalıdır.
Əgər şikayət seçkilərdə iştirak edən siyasi
partiya və ya siyasi partiyalar blokları tərəfindən
verilibsə, onda şikayət səlahiyyətli nümayəndənin
səlahiyyətlərini təsdiq edən sənəd əlavə edilməklə
səlahiyyətli nümayəndə tərəfindən imzalanmalıdır.
1.3. Şikayət bu Təlimatın 1.2-ci bəndinin tələblərinə
cavab verməlidir. Əgər şikayətdə bu Təlimatın
1.2-ci bəndindəki nəzərdə tutulmuş şərtlərdən
hər hansı biri yoxdursa və bu səbəbdən tələb
aydın deyilsə, komissiya səlahiyyətlisi şikayəti
iclasa çıxarmadan göndərən şəxsə qaytarır.
1.4. Hər bir halda, şikayət istər şifahi, istərsə
də yazılı formada edilirsə, onu qəbul edən seçki
komissiyasinin səlahiyyətlisi əmin olmalıdır
ki, yuxarıda qeyd olunan bütün tələblər orada
öz əksini tapmışdır.
1.5. Seçki komissiyasının sədri və ya üzvü tərəfindən
öz səlahiyyətlərinə daxil olduqda şikayətin
qəbul olunmasından və ya araşdırılmasından imtina
edilməsi və ya şikayəti şifahi qəbul edən zaman
onun tərəfindən bu Təlimatın 1.2-ci bəndində
göstərilən tələblərin qeyd olunmaması Seçki
Məcəlləsinin 115-ci maddəsinə əsasən qanunla
müəyyən edilmiş qaydada məsuliyyət yarada bilər.
2. Seçici siyahılarına daxil edilmə və siyahılardan
çıxarılma ilə əlaqədar müraciət və şikayətlər
2.1. Şəxsin seçicilər siyahısına daxil edilməsi
və çıxarılması barəsində müraciətlər Seçki Məcəlləsinin
48-ci maddəsinə əsasən məntəqə seçki komissiyasında
seçki günündən 35 gün əvvələ qədər qəbul edilir.
Müraciətlər şifahi və yazılı ola bilər. Müraciət
etmə günündən 1 gün ərzində bu müraciətlə bağlı
qərar qəbul edilməlidir. Əgər məntəqə seçki
komissiyası müraciəti qəbul edərsə, seçki günündən
35 gün əvvələ qədər, o, siyahıda düzəliş etmə
məsələsini həll etməlidir; əgər müraciət rədd
edilsə, mübahisəyə yuxarı seçki komissiyası
- DSK tərəfindən baxıla bilər .
2.2. Səsvermə günü də daxil olmaqla, səsvermə
gününə azı 35 gün qalmışdan sonrakı müddət ərzində
həmin məsələ ilə bağlı şikayət və müraciətlər
Mülki-Prosessual Məcəllənin 290-cı və 285.01-ci
maddələrinə və Seçki Məcəlləsinin 46.1-cı maddəsinə
görə birbaşa rayon (şəhər) məhkəmələrinə təqdim
edilir.
2.3. Əgər məntəqə seçki komissiyası seçki siyahısının
dəqiqləşdirilməsi ilə bağli müraciəti 35 günlük
vaxt başa çatdıqdan sonra qəbul etmişdirsə,
qəbul edilmiş qərardan müvafiq məhkəməyə müraciət
etmə qaydasına və müddətinə dair izah verməklə,
həmin şəxsin müraciətinin təmin edilməməsi barədə
qərar qəbul edir. Ərizəçinin tələbi haqlıdırsa,
yalnız 35 günlük müddətin başa çatması ilə əlaqədar
təmin edilə bilməzsə, onda məntəqə seçki komissiyasının
sədri həmin hala dair öz müsbət rəyini də bildirə
bilər. (Şəxs rəsmiləşmə tələb etmədən şifahi
şəkildə müraciət edibsə, onda komissiya səlahiyyətlisi
həmin şəxsin məhkəməyə müraciət etmək hüququnu,
müraciətetmə müddətini və qaydasını izah etməklə
onu məhkəməyə göndərir).
2.4. Müraciət edən şəxs şikayəti və ya müraciəti
rayon məhkəməsinə Mülki-Prosessual Məcəlləyə
uyğun olaraq təqdim edə bilər.
3. Səsvermə günü daxil olan şikayətlər və müraciətlər
3.1. Səsvermə günü məntəqə seçki komissiyasının
səlahiyyətinə aid olan müraciət və şikayətlərə
məntəqə seçki komissiyası tərəfindən dərhal
baxılmalı və Azərbaycan Respublikası Seçki Məcəlləsinin
37.1.9-cu
maddəsinə əsasən qərar qəbul edilməlidir. Məntəqə
seçki komissiyalarının
belə qərarları, hərəkətləri və hərəkətsizliklərindən,
həmçinin məntəqə seçki
komissiyaları sədrlərinin hərəkətləri və ya
hərəkətsizliklərindən şikayətlər Seçki Məcəlləsinin
112-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş şikayətlər
kateqoriyasına aid olmaqla, müvafiq DSK tərəfindən
baxılır.
3.2. Seçki subyektləri və ya seçki komissiyalarının
üzvləri tərəfindən seçki günü daxil olmuş səsvermə
prosedurları və ya səslərin hesablanması və
ya Seçki Məcəlləsinin hər hansı şəkildə pozulması
ilə bağlı şikayətlərin və onlar üzrə qəbul edilmiş
qərarların, məntəqə seçki komissiyası tərəfindən
ayrıca qeydiyyat kitabçasında qeydiyyatı aparılmalı
və Seçki Məcəlləsinin 106.7-ci maddəsinə əsasən
həmin şikayətlər və onlar üzrə qəbul edilmiş
qərarlar səsvermənin yekun protokoluna əlavə
edilərək DSK-ya göndərilməlidir.
Belə qeydiyyat kitabçası, bu Təlimatın 1”a”
saylı əlavəsinə uyğun olaraq, aşagıdakı məlumatları
ehtiva etməlidir:
-ardıcıl nömrələnmiş bütün şikayətlər;
-şikayəti təqdim etmiş seçki subyektinin adı,
soyadı, atasının adı, səlahiyyəti;
-şikayətin daxilolma tarixi;
-şikayətçinin tələbi;
-məntəqə seçki komissiyası tərəfindən qəbul
edilmiş qərar.
Şikayətçi tələb edərsə, ona həmin qərarla yanaşı,
qeydiyyat kitabçasında əks olunmuş məlumatlar
göstərilmiş şikayətin qəbul olunması barədə
qəbz verilə bilər.
4. Digər müraciətlər
4.1. Müraciətlər (şikayətlər və seçici siyahıları
ilə əlaqədar müraciətlər istisna olmaqla) müvafiq
komissiyalar tərəfindən bu Təlimatın 11-ci bəndinin
tələbləri nəzərə alınmaqla baxılmalıdır.
4.2. MSK-da qaynar telefon xətti və ya internet
vasitəsi ilə alınan müraciətlər, müraciət edən
şəxsə onun hüquqları izah edilməklə, mümkün
olarsa dərhal cavablandırılmalıdır.
“Qaynar xətt” və ya internet vasitəsi ilə alınan
müraciətlər müvafiq qeyd jurnalında qeydə alınır
(müraciət edən şəxs, məzmun, qəbul edən şəxs,
icra). Bu cür müraciətlər məlumat xarakterli
olduqda aidiyyəti qurumlara veriIir.
“Qaynar xətt” və ya internet vasitəsi ilə daxil
olmuş müraciətlərə baxılması vəziyyəti, Azərbaycan
Respublikası Seçki Məcəlləsinin 19.12-ci maddəsinin
tələbinə müvafiq olaraq MSK üzvlərinin tələbi
ilə MSK-nın iclasında müzakirə üçün gündəliyə
daxil edilə bilər.
5. Şikayət və ya müraciəti qəbul edən seçki
komissiyalarının etməli olduğu hərəkətlər
5.1. Məntəqə seçki komissiyaları, bu Təlimatın
3-cü bəndində nəzərdə tutulmuş hallar istisna
olmaqla, aşağıdakıları etməlidir:
5.1.1. yazılı müraciəti qəbul etməli və qeydiyyat
aparmalıdır;
5.1.2. müraciət şifahi olduqda, bu Təlimatın
1 saylı əlavəsini
Təlimatda tələb olunan bütün qeydlərə müvafiq
olaraq doldurmalıdır;
5.1.3. müraciət şəxsən təqdim edilibsə, müraciət
edən şəxsə, qeyd edilmiş müraciətə dair qəbz
təqdim etməlidir;
5.1.4. müraciət və ya şikayət aidiyyat qaydalarının
pozulması ilə daxil
olmuşdursa, onda komissiyanın sədri (şikayəti
araşdıran komissiya səlahiyyətlisi) tərəfindən,
iclasa çıxarılmadan aidiyyatı üzrə göndərməlidir;
5.1.5. əgər məntəqə seçki komissiyasına cinayət
xarakterli məlumatlar daxil olursa, məntəqə
seçki komissiyasının sədri həmin məlumatı dərhal
seçki məntəqəsinin aid olduğu müvafiq dairə
seçki komissiyasına göndərməlidir;
5.1.6. şikayət və ya müraciət aidiyyat qaydalarının
pozulması ilə daxil
olduqdan sonra, komissiyanın iclasına çıxarılmışsa,
onda həmin müraciətin aidiyyəti üzrə göndərilməsinə
dair qərar qəbul edilməlidir;
5.1.7. daxil olmuş şikayət və ya müraciət həm
şikayəti qəbul etmiş komissiyanın, həm də digər
komissiya və ya başqa orqanın səlahiyyətinə
aiddirsə, onda müvafiq komissiya həmin müraciətə
mahiyyəti üzrə baxmalı, öz səlahiyyətlərinə
aid olan məsələləri həll etməklə yanaşı, digər
orqanın səlahiyyətinə aid olan məsələlərin həll
edilməsi üçün həmin orqana göndərilməsi barədə
qərar çıxarmalıdır.
5.2. MSK və DSK-lar aşağıdakıları etməlidir:
5.2.1.yazılı müraciəti qəbul etməli və qeydiyyat
aparmalıdır;
5.2.2.müraciət şifahi olduqda, bu Təlimatın
2 və 3 saylı əlavələrini Təlimatda tələb olunan
bütün qeydlərə müvafiq olaraq doldurmalıdır;
5.2.3.müraciət şəxsən təqdim edilibsə, müraciət
qəbul olunmalı, onu təqdim edən şəxsə buna dair
qəbz təqdim edilməlidir;
5.2.4.sonra bu Təlimatın 7-ci bəndinə müvafiq
davranmalıdır;
5.2.5.şikayət və ya müraciət aidiyyat qaydalarının
pozulması ilə daxil
olduqdan sonra, komissiyanın iclasına çıxarılmışsa,
onda həmin müraciətin aidiyyəti üzrə göndərilməsinə
dair qərar qəbul edilməlidir;
5.2.6.daxil olımuş şikayət və ya müraciət həm
şikayəti qəbul etmiş komissiyanın, həm də digər
komissiya və ya başqa orqanın səlahiyyətinə
aiddirsə, onda müvafiq komissiya həmin müraciətə
mahiyyəti üzrə baxmalı, öz səlahiyyətlərinə
aid olan məsələləri həll etməklə yanaşı digər
orqanın səlahiyyətinə aid olan məsələlərin həll
edilməsi üçün həmin şikayət və ya müraciətin
müvafiq orqana göndərilməsi barədə qərar çıxarılmalıdır;
5.2.7. seçki komissiyalarının hərəkətləri, hərəkətsizlikləri
və qərarları ilə əlaqədar olmayan, seçkilərlə
baglı qeyri-qanuni hərəkətləri əks etdirən müraciətlər,
ilkin olaraq həmin pozuntu ilə bağlı məlumat
kimi nəzərdən keçirməli və müvafiq seçki komissiyaları
tərəfindən Seçki Məcəlləsinin 60.6-cı, 68.5-ci,
87.9-cu, 88.7-ci, 88.8-ci, 113-cü, 115-ci və
116-cı maddələrinə əsasən müvafiq tədbirlər
görülməlidir;
5.2.8. əgər müvafiq komissiya və ya onun sədri,
ərizəçini qane edə biləcək tədbirlər görmürsə,
komissiyanın hərəkəti, hərəkətsizliyi və ya
qərarından və ya sədrin hərəkətindən (hərəkətsizliyindən)
bu Təlimatın 1.1.3-cü və 1.1.4-cü bəndlərinə
müvafiq olaraq şikayət edilə bilər .
5.2.9. əgər seçki ilə əlaqəsi olmayan cinayət
xarakterli yazılı müraciət daxil olursa, həmin
müraciət qeydə alma və bölüşdürmə proseduruna
əməl olunmaqla, iclasa çıxarılmadan dərhal müvafiq
prokurorluğa göndərilir;
5.2.10. əgər dairə seçki komissiyasına seçki
subyektləri tərəfindən və seçki ilə əlaqəsi
olan cinayət xarakterli müraciət daxil olursa,
həmin müraciət qeydə alma və bölüşdürmə proseduruna
əməl olunmaqla, komissiyanın iclasında müzakirə
edilərək öz səlahiyyətinə aid olan hissədə tədbirlər
görməli, şikayətdə göstərilən qanun pozuntularında
Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsi
ilə nəzərdə tutulmuş əməllərin əlamətlərinin
olduğu qənaətinə gələrsə, həmin əməllər barədə
müvafiq prokurorluq orqanına məlumat verilməsinə
dair əsaslandırılmış qərar qəbul edir. Məlumata
bu şikayətin surəti əlavə edilir. DSK şikayət
və ya müraciətə baxarkən, Cinayət Məcəlləsində
nəzərdə tutulmuş əməllərin və ya ehtimalın olmasını
müəyyən etməkdə çətinlik çəkərsə, öz səlahiyyətlərinə
aid olan hissədə qərar qəbul edib məsələni həll
etməklə yanaşı, həmin məsələyə dair rəy verilməsi
üçün şikayəti MSK-ya göndərir;
5.2.11. dairə seçki komissiyasından MSK-ya daxil
olmuş şikayətə baxılarkən, şikayətdə göstərilmiş
qanun pozuntusunun Cinayət Məcəlləsinə uyğun
olaraq cinayət hesab olunub-olunmaması,habelə
cinayət əməlinin ehtimal olunmasının müəyyən
edilməsi üçün MSK-nın Katibliyinin Hüquq şöbəsi
tərəfindən rəy verilir.
5.2.12. Əgər Hüquq şöbəsi bu Təlimatın 5.2.11-ci
bəndindəki halları müəyyən edərsə Katiblik şikayəti
müvafiq prokurorluğa göndərir. Məktuba bu şikayətin
surəti əlavə edilir.
5.2.13. Hüquq şöbəsi DSK-dan MSK-ya daxil olmuş
şikayətdə göstərilən əlamətləri aşkar etmədikdə,
şikayət işə alınır.
5.2.14. Əgər şikayət aşağı seçki komissiyasının
və ya komissiya sədrinin səlahiyyətlərinə aid
olan, şikayətçinin qanuni tələbi ilə bağlı müvafiq
fəaliyyətin görülməməsi və ya qərarın verilməməsindəndirsə,
belə şikayət qeydə alındıqdan sonra işi araşdıran
komissıyanın səlahiyyətlisi aşağı seçki komissiyasından
bu cür tələbin edilib-edilmədiyini və ona cavab
verilib-verilmədiyini dəqiqləşdirir. Belə dəqiqləşdirmədən
sonra, 7-ci bəndində qeyd olunmuş hallardakı
prosedurlara uyğun olaraq iş komissiyanın müzakirəsinə
çıxardılır.
6. Şikayətlərin qeydə alınması
Bütün komissiyalar qəbul edilən şikayətlərin
qeydiyyat kitabçasında qəbuletmə tarixi və ardıcıl
olaraq qeydiyyat nömrəsi göstərilməklə qeydiyyatını
aparmalıdır (bu Təlimata 1b, 2a və 3a saylı
əlavələr).
7. Şikayətlərin Mərkəzi Seçki Komissiyası və
dairə seçki komissiyası tərəfindən baxılması
7.1. Şikayəti qəbul edib qeydiyyata aldıqdan
sonra həmin komissiyanın katibliyi dərhal sədri
xəbərdar edir.
Şikayətlərin qəbul olunduğu gün sədr onları
2 kateqoriyaya bölür:
7.a. Aşağı komissiyaların qərar, hərəkət və
ya harəkətsizlikdən, o cümlədən komissiya sədrlərinin
hərəkət və hərəkətsizliyindən şikayətlər;
7.b. Digər müraciətlər.
Hər bir kateqoriyanın özünün ardıcıllıq sırası
olur.
7.2. Daha sonra sədr hər bir şikayəti ardıcıl
sıralanmaya uyğun olaraq iki katibdən birinə
və ya sədr tərəfindən müəyyən olunmuş digər
komissiya
üzvlərinə, hər kateqoriyadan ardıcıl paylaşdırma
ilə hər bir üzvə bir ədəd olmaqla göndərir.
7.3. Şikayət qeydə alındığı gündən sonrakı gün
ərzində, şikayəti araşdıran şəxs tərəfindən
sədrlə məsləhətləşdikdən sonra komissiyanın
şikayətə baxacağı tarix müəyyənləşdirilir.
7.4. Əgər şikayət seçki günü və ondan sonrakı
gün gəbul edilmişdirsə, şikayət qeydə alındıqdan
dərhal sonra 7.2-ci bəndin tələblərinə uyğun
olaraq bölüşdürülür və ona baxılma həmin gün
həyata keçirilir, Seçki Məcəlləsinin 106.7-ci,
107.4-cü və 108.3-cü maddələrinə əsasən müvafiq
protokola əlavə edilir.
8. Şikayət
və müraciətləri araşdırma ilə əlaqədar Mərkəzi
Seçki Komissiyası və dairə seçki komissiyasının
mümkün hərəkətləri
8.1.Şikayət qeydə alındıqdan sonra, komissiyanın
aşağıdakı səlahiyyətləri vardır:
a) Öz səlahiyyətləri daxilində müvafiq tədbirlər
görmək və ya işi digər DSK-ya və ya MSK-ya göndərmək;
b) şikayəti nəzərdən keçirib əlavə məlumat tələb
etmək;
c) öz sorgu-sual və araşdırmasını aparmaq;
d) şikayətçidən məlumat almaq;
e) digər namizədlərdən məlumat almaq;
f) müəyyən vaxt çərçivəsində əlavə məlumat almaq
üçün rəsmi dairələrin yardımını istəmək;
g) əgər varsa, əlavə sənədlər əldə etmək (video
yazılar, qeydlər, yazılı
materiallar və s.);
h) tələb olunarsa, digər tədbirlər görmək.
8.2. Komissiya şikayətlə bağlı qərar vermişdirsə,
o, şikayətçini qərar barəsində xəbərdar etməlidir.
8.3. Əgər DSK 7-ci bənddə nəzərdə tutulmuş şikayətlərə
baxmaqdan əsassız olaraq imtina edirsə, Mərkəzi
Seçki Komissiyası, DSK-nın müvafiq vəzifəli
şəxsinin (şəxslərinin) qanunvericiliklə müəyyən
edilmiş qaydada məsuliyyətə cəlb edilməsi ilə
əlaqədar öz səlahiyyətləri daxilində tədbirlər
görür.
9. Seçki komissiyasının şikayətlə baglı iclasları
9.1. Şikayətçi ərizəsində iclasda iştirak etmək
barədə öz arzusunu bildirmişsə, komissiyanin
iclasından bir gün əvvəl şikayətçi şəxsən, telefon
və ya poçt vasitəsilə iclasın yeri və vaxtı
barədə xəbərdar edilir. Müraciət etmiş şəxsin
iclasda iştirak etməməsi işin baxılmasına mane
deyil. Şikayətçi xəbərdar olunmasa da iclasda
iştirak etmək istəsə onun bu xahişi təmin olunmalıdır.
9.2. İclas zamanı məruzəçi işlə baglı qısa məruzə
edir. Əgər şikayətçi və onun səlahiyyətli nümayəndəsi
iclasda iştirak edirsə, o, qısa təqdimatla öz
şikayətini izah edə bilər. Qərarı müzakirə olunan
komissiyanın nümayəndəsi də iclasa dəvət oluna
bilər və onun səlahiyyətli nümayəndəsi verdiyi
qərarı əsaslandırmaq hüququna malikdir.
Şikayətçinin sənədlər və şahidlər vasitəsilə
yeni dəlillər təqdim etmək hüququ vardır. O,
öz məruzəsini etdikdən, sübutlarını təqdim etdikdən
və ilkin araşdırma başa çatdıqdan sonra sədrlik
edənin təklifi ilə qərar qəbul olunması üçün
müşavirə başlanan andan qərarın elan edilməsi
anınadək iclas zalını tərk etməlidir. Qərar
qəbul edildikdən dərhal sonra açıq elan olunur.
9.3. Sədrin (və ya iclasa sədrlik edənin), seçki
subyektlərinin və komissiya üzvlərinin qanuni
hüquqlarının qorunması baxımından, habelə iclasın
gündəliyi, şikayətlərin sayı, qanuni müddətlər
və şikayətlə bağlı araşdırmanın aparılması nəzərə
almaqla, iclası ən müvafiq şəkildə aparılmasını
təmin etmək səlahiyyəti var. Komissiya üzvləri
də daxil olmaqla iclasda iştirak edən hər bir
şəxs sədrin iclasın aparılması ilə bağlı göstərişlərinə
əməl etməlidir. Əks təqdirdə, sədr iclasda nizam-intizamı
təmin etmək məqsədilə müvafiq tədbirlər (xəbərdarlıqdan
iclasdan xaric edilməyə qədər) görə bilər. Əgər
xəbərdarlıq, iclas zalından çıxarılma və ya
hər hansı digər tədbir görülmüşdürsə, bu, iclasın
protokolunda qeyd olunmalıdır.
9.4. Şikayəti və ya müraciəti araşdıran müvafiq
komissiya Seçki Məcəlləsinin 112.10-cu maddəsində
nəzərdə tutulmuş müddət əsas götürülməklə, qərar
qəbul etməlidir. Əgər əlavə araşdırma tələb
olunarsa, komissiya bu barədə müvəqqəti qərar
qəbul edə bilər. Belə qərar şikayət və ya müraciətin
daxil olduğu gündən 3 gün müddətində, səsvermə
günü isə dərhal qəbul edilməlidir.
9.5.MSK-nın Ümumi şöbəsi müvafiq metodikadan
istifadə etməklə MSK-da və DSK-larda müraciətlərə
vaxtında və müəyyən edilmiş qaydada baxılmasına
nəzarət edir. Şöbə ən az 10 gündə bir dəfə müraciətlərə
baxılması vəziyyəti ilə əlaqədar MSK-nın sədrinə
məruzə təqdim edir. MSK və DSK-larda müraciətlərə
baxılması vəziyyəti ayda 2 dəfədən az olmayaraq
MSK-nın iclasında müzakirəyə çıxara bilər. Seçki
komissiyalarında müraciətlərə baxılması vəziyyətinə
görə müvafiq komissiyanın sədri məsuliyyət daşıyır.
10. Şikayətlər barəsində seçki komissiyasının
mümkün qərarı
Şikayətlərə baxan seçki komissiyasının aşağıdakı
səlahiyyətləri vardır:
10.1. aşağı seçki komissiyasının qərarını ləğv
etmək;
10.2. şikayətə mahiyyəti üzrə baxıb, təmin etmək
və ya təmin etməmək; o cümlədən:
10.2.1. Seçki Məcəlləsinin 113.1-ci maddəsinə
əsasən seçki subyektinə xəbərdarlıq etmək;
10.2.2. Seçki Məcəlləsinin 113.2-ci maddəsində
nəzərdə tutulmuş hallarda namizədin qeydə alınmasından
imtina etmək;
10.2.3. Azərbaycan Respublikası Seçki Məcəlləsinin
113.2-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş hallarda
qeydə alınmış namizədliyinin ləğv olunması üçün
məhkəməyə müraciət etmək;
10.3. şikayətçinin qaldırdığı məsələnin aşağı
komissiyada yenidən baxılması haqqında göstəriş
vermək;
10.4. əgər şikayət ona baxan seçki komissiyasının
səlahiyyətlərinə aid deyilsə, şikayəti aidiyyəti
üzrə göndərmək;
10.5. Şikayətə dair komissiyanın qərarı şikayət
qeydə alındıqdan sonra 3 gün ərzində, səsvermə
günü isə dərhal seçki komissiyasının yazılı
qərar formasında qəbul olunur. Qərar qəbul edildikdən
dərhal sonra elan olunur, və ya növbəti 24 saatdan
gec olmayaraq çap olunur (həm də internet səhifəsində
yerləşdirilir) və şikayətçiyə çatdırılır və
ya göndərilir. Əgər iş üzrə müvəqqəti qərar
qəbul edilmişsə, onda həmin qərar ərizəçiyə
göndərilməlidir. Bütün qərarlar məntiqi və qanunauyğun
olmalı və əsaslandırılmalıdır.
11. Seçki komissiyalarının müraciət və şikayətlərə
dair səlahiyyətləri
11.1. Müvafiq seçki komissiyasının səlahiyyətinə
aid olan hallar aşağıdakı tələblərə məcmu halında
cavab verməlidir:
- şikayət qanunla müəyyən olunmuş qaydada və
müddətdə, yəni qərardan, hərəkətin (hərəkətsizliyinin)
baş verməsindən və ya maraqlı tərəfin xəbərdar
olmasından sonra 3 gün ərzində daxil olmalıdır;
- şikayətlər və müraciətlər hüququ olan şəxs
tərəfindən (Seçki Məcəlləsinin 112.1-ci maddəsinə
əsasən seçicilər, namizədlər, qeydə alınmış
namizədlər,siyasi partiyalar, siyasi partiyalar
blokları, referendum üzrə təşviqat qrupları,
qeydə alınmış namizədlərin, siyasi partiyaların,
siyasi partiyalar bloklarının, referendum üzrə
təşviqat qruplarının vəkil edilmiş şəxsləri,
müşahidəçilər, habelə seçki komissiyaları) verilməlidir;
- tələbin ünvanlandığı səlahiyyətli komissiya
tərafindən məsələ ilə bağlı daha əvvəl qərar
qəbul edilməlidir;
- tələbin mahiyyəti üzrə baxılıb təmin edilməsi
bilavasitə həmin komissiya tərəfindən mümkün
olmalıdır.
11.2. Müraciət və şikayətlər Seçki Məcəlləsinə
görə məsələnin mahiyyəti üzrə qərar qəbul etmə
səlahiyyəti olan seçki komissiyasına təqdim
edilməlidir.
11.3. Seçki komissiyaları öz səlahiyyətlərinə
aid olmayan müraciət və
şikayətlərə mahiyyəti üzrə baxıb təmin etmə
barədə qərar qəbul edə
bilməzlər. Bu halda şikayətlə bağlı ya rədd,
ya da aiddiyəti üzrə göndərmə barədə qərar qəbul
edə bilərlər.
11.4. MSK1-nın qeyd olunan vəzifələrinə əsasən,
bu qurum seçki prosesi üzrə bütün səlahiyyətə
malikdir, və birinci instansiya kimi, digər
məsələlərlə yanaşı, DSK-nın yaradılması, efir
vaxtının paylaşdırılması üzrə vahid qaydaların
təsdiqlənməsi; seçki bülletenlərinin nümunələrinin
və digər seçki ilə bağlı sənədlərin təsdiqlənməsi,
müşahidəçilərin qeydə alınması ilə bağlı birbaşa
məsuliyyət daşıyır.
11.5. DSK2-nın qeyd olunan vəzifələrinə əsasən
parlament seçkiləri zamanı başqa məsələlərlə
yanaşı, namizədlərin qeydiyyatı və ləğvi, seçkiqabağı
təşviqat, öz seçki dairəsində MnSK yaradılması,
səslərin hesablanmasının nəticələrini müəyyən
etməklə bağlı prosedurlarda səlahiyyətə malikdir.
11.6. MnSK3-nın yuxarıda qeyd olunan vəzifələrinə
əsasən, onun seçki günündən 35 gün əvvəl seçicilərin
siyahıları, səsvermə günü bütün seçki prosedurları
ilə bağlı və yekun protokol sona çatanadək səslərin
hesablanması zamanı səlahiyyətə malikdir.
___________________
1 Maddə 25. Mərkəzi Seçki Komissiyasının
vəzifələri
25.1. Mərkəzi Seçki
Komissiyası Prezident seçkilərini və Milli Məclis
deputatlarının seçkilərini, həmçinin referendumların,
bələdiyyələrə seçkilərin hazırlanmasını və keçirilməsini
təmin edir.
25.2. Mərkəzi Seçki Komissiyası aşağıdakı ümumi
vəzifələri həyata keçirir:
25.2.1. seçkilərin (referendumun) hazırlanmasında
və keçirilməsində vətəndaşların seçki hüquqlarına
riayət olunmasına nəzarət edir,seçkilərin (referendumun)
maliyyələşdirilməsi ilə əlaqədar tədbirlər həyata
keçirir, bu Məcəllənin müvafiq müddəalarının
eyni cür və dürüst tətbiqini təmin edir;
25.2.2. bu Məcəllənin qaydalarının pozulması
ilə əlaqədar şikayətlərə öz səlahiyyətləri daxilində
baxıb əsaslandırılmış qərar qəbul edir;
25.2.3. özünün təşkiledilmə prinsipinə uyğun
olaraq dairə seçki komissiyalarını yaradır;
25.2.4.dairə və məntəqə seçki komissiyalarının
fəaliyyətinə rəhbərlik edir;
25.2.5. seçki komissiyalarının işi üçün zəruri
olan texnoloji avadanlığın normativlərini işləyib
hazırlayır, həmin normativləri təsdiq edir və
onlara riayət olunmasına nəzarət edir;
25.2.6. seçki (referendum) bülletenlərinin (bundan
sonra - seçki bülleteni), seçki bülleteninin
qoyulması üçün zərflərin, protokolların, səsvermə
üçün qeydiyyatdan çıxma vəsiqələrinin və digər
seçki (referendum) sənədlərinin (bundan sonra
- seçki sənədlərinin) dairə seçki komissiyalarına
çatdırılmasını təmin edir;
25.2.7.seçkilərin (referendumların) hazırlanması
və keçirilməsi, seçki (referendum) sisteminin
inkişafı, seçicilərin hüquqi biliklərinin artırılması,
seçki komissiyaları üzvlərinin təlimatlandırılması
ilə əlaqədar treyninqlər keçirir və axırıncıların
peşə hazırlığı ilə əlaqədar proqramların həyata
keçirilməsini təmin edir;
25.2.8. seçki dairəsinin ərazisində namizədlərin,
qeydə alınmış namizədlərin, siyasi partiyaların,
siyasi partiyalar bloklarının seçkiqabağı fəaliyyətinə,
referendum üzrə təşviqat qruplarının referendumqabağı
fəaliyyəti üçün şərait yaradır; qeydə alınmış
namizədlər, siyasi partiyalar və siyasi partiyaların
blokları, referendum üzrə təşviqat qrupları
arasında efir vaxtının bölüşdürülməsinin vahid
qaydalarını təsdiq edir, səsvermənin və referendumun
nəticələrinin dərc olunma qaydalarını müəyyən
edir;
25.2.9. dövlət büdcəsindən seçkilərin (referendumların)
hazırlanmasına və keçirilməsinə ayrılan vəsaiti
bölüşdürür, onun məqsədli istifadəsinə nəzarət
edir;
25.2.10. seçki komissiyalarına hüquqi, metodiki
və texniki-təşkilati yardım göstərir;
25.2.11. seçki bülletenlərinin, seçki bülletenlərinin
qoyulması üçün zərflərin, seçici siyahılarının,
səsvermə üçün qeydiyyatdan çıxma vəsiqələrinin,
səsvermə protokollarının və digər seçki sənədlərinin
nümunələrini təsdiq edir, onların hazırlanmasını
və mühafizəsini təmin edir;
25.2.12. seçki sənədlərinin saxlanılması və
arxivə verilməsi qaydalarını təsdiq edir;
25.2.13. seçki komissiyaları üçün texnoloji
təchizat normativlərini təsdiq edir və bunlara
əməl olunmasına nəzarət edir; seçki komissiyaları
möhürlərinin nümunələrini təsdiq edir;
25.2.14. seçkiqabağı təşviqatın maliyyələşdirilməsinə
nəzarət edir;
25.2.15. seçiciləri seçici hərəkətlərinin həyata
keçirilməsi müddətləri, qaydası və seçkilərin
(referendumun) gedişi haqqında məlumatla təmin
edir;
25.2.16. seçki komissiyalarının otaqlarla, nəqliyyat
və rabitə vasitələri ilə təmin olunmasına nəzarət
edir və seçkilərin (referendumun) maddi-texniki
təminatı ilə bağlı digər məsələləri həll edir;
25.2.17. müvafiq icra hakimiyyəti və bələdiyyə
orqanları ilə birlikdə seçicilərin vahid siyahısını
tərtib edir;
25.2.18. müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarından
və bələdiyyə orqanlarından seçkilərin hazırlanması
və keçirilməsi ilə bağlı məsələlərə aid məlumatlar
alır;
25.2.19. dövlət avtomatlaşdırılmış informasiya
sistemindən eyni qaydada istifadə olunmasını
təmin edir;
25.2.20. müşahidəçiləri qeydə alır və onlara
müəyyən edilmiş formada lövhəciklər verir;
25.2.21. bu Məcəllənin 28.1-ci və 28.5-ci maddələrinə
uyğun olaraq öz iş qaydasını müəyyən edir;
25.2.22. seçki komissiyalarının qanunsuz qərarlarını
ləğv edir, öz vəzifələrinə uyğun gəlməyən seçki
komissiyalarının sədri və katibləri haqqında
təqdimatla müvafiq komissiyaya müraciət edir;
25.2.23. bu Məcəlləyə uyğun olaraq digər səlahiyyətləri
həyata keçirir.
2 Maddə
31.Dairə seçki komissiyasının vəzifələri
31.1.Dairə seçki
komissiyası aşağıdakı ümumi vəzifələri həyata
keçirir:
31.1.1. seçki dairəsinin ərazisində Azərbaycan
Respublikası vətəndaşlarının seçki hüquqlarına
riayət olunmasına nəzarət edir;
31.1.2. bu Məcəllənin qaydalarının pozulması
ilə əlaqədar şikayətlərə öz səlahiyyətləri daxilində
baxıb əsaslandırılmış qərar qəbul edir;
31.1.3. seçki dairəsinin ərazisində namizədlərin,
qeydə alınmış namizədlərin, siyasi partiyaların,
siyasi partiyalar bloklarının seçkiqabağı fəaliyyətinə,
referendum üzrə təşviqat qruplarının referendumqabağı
fəaliyyətinə şərait yaradır;
31.1.4. seçki dairəsinin ərazisində məntəqə
seçki komissiyalarına ad verir və seçki məntəqələrinin
vahid qaydada nömrələnməsini təmin edir;
31.1.5. seçki bulletenlərinin, seçki bülletenlərinin
qoyulması üçün zərflərin, protokolların, səsvermə
üçün qeydiyyatdan çıxma vəsiqələrinin və digər
seçki sənədlərinin məntəqə seçki komissiyalarına
çatdırılmasını təmin edir;
31.1.6. seçkilərin (referendumun) hazırlanması
və keçirilməsi üçün ayrılmış pul vəsaitini məntəqə
seçki komissiyaları arasında bölüşdürür, bu
vəsaitin təyinatı üzrə istifadəsinə nəzarəti
təmin edir;
31.1.7. müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarından
və bələdiyyə qurumlarından seçkilərin (referendumun)
hazırlanması və keçirilməsi ilə bağlı məsələlərə
aid məlumatlar alır;
31.1.8. seçkilərin (referendumun) gedişində
seçki hərəkətlərinin həyata keçirilməsi qaydası
və müddəti haqqında seçicilərə məlumat verir,
qeydə alınmış namizədlərə dair məlumatları,
seçkilərin (səsvermənin) ilkin nəticələri haqqında
məlumatları dərc edir;
31.1.9. məntəqə seçki komissiyalarının otaqlarla,
nəqliyyat və rabitə vasitələri ilə təmin edilməsinə,
seçkilərin maddi-texniki təchizatı məsələlərinə
dair qəbul olunan müvafiq qərarların yerinə
yetirilməsinə nəzarət edir;
31.1.10. seçki dairəsinin ərazisində məntəqə
seçki komissiyalarına seçki məntəqələrində səsvermənin
keçirilməsi işində təşkilati-texniki kömək göstərir;
31.1.11. məntəqə seçki komissiyalarının fəaliyyətini
əlaqələndirir;
31.1.12. Mərkəzi Seçki Komissiyasının təsdiq
etdiyi qaydalara uyğun olaraq seçki (referendum)
sənədlərinin saxlanılmasını təmin edir;
31.1.13. seçkilərin (referendumun) hazırlanması
və keçirilməsi ilə əlaqədar sənədlərin, o cümlədən
səsvermənin (seçkilərin) nəticələri haqqında
protokolların Mərkəzi Seçki Komissiyasına verilməsini
təmin edir;
31.1.14. seçki dairəsinin ərazisində dövlət
avtomatlaşdırılmış informasiya sistemindən eyni
qaydada istifadə olunmasını təmin edir;
31.1.15. məntəqə seçki komissiyalarının üzvlərini
təlimatlandırır;
31.1.16. məntəqə seçki komissiyalarının qanunsuz
qərarlarını ləğv edir.
3 Maddə
37. Məntəqə seçki komissiyasının vəzifələri
37.1. Məntəqə
seçki komissiyası referendumun, Milli Məclisin
deputatlarının, Prezident və bələdiyyə seçkilərinin
hazırlanması və keçirilməsi zamanı aşağıdakı
vəzifələri həyata keçirir:
37.1.1. əhaliyə məntəqə seçki komissiyasının
ünvanı, telefon nömrəsi, iş vaxtı, habelə səsvermə
günü və yeri barədə məlumat verir;
37.1.2. seçici siyahılarını təsdiq edir və dəqiqləşdirir;
seçiciləri bu siyahılarla tanış edir; seçicilərə
seçici vəsiqələrini paylayır (çatdırır); seçici
siyahılarındakı səhvlər və yanlışlıqlar barədə
ərizələrə baxır və siyahılarda müvafiq dəyişikliklər
edir;
37.1.3. səsvermə yerinin, habelə seçki qutusunun
və digər ləvazimatın səsvermə üçün hazır olmasını
təmin edir;
37.1.4. yuxarı seçki komissiyasından alınmış
məlumata əsasən referenduma çıxarılan məsələlər,
qeydə alınmış namizədlər və onların siyahısı
barədə seçicilərə məlumat verir;
37.1.5. seçki məntəqəsi ərazisində seçkiqabağı
və referendumqabağı təşviqatın aparılması qaydalarına
əməl olunmasına nəzarət edir;
37.1.6. səsvermə üçün qeydiyyatdan çıxma vəsiqəsi
verir;
37.1.7. səsvermə günü seçki məntəqəsində səsverməni
təşkil edir;
37.1.8. seçki məntəqəsində səsvermənin nəticələrini
müəyyənləşdirir, səsləri hesablayır və səsvermənin
nəticələri haqqında protokolları dairə seçki
komissiyasına çatdırır;
37.1.9. bu Məcəllənin tələblərinin pozulması
ilə əlaqədar şikayətlərə öz səlahiyyətləri daxilində
baxıb əsaslandırılmış qərarlar qəbul edir;
37.1.10. seçkilərin hazırlanması və keçirilməsi
ilə əlaqədar sənədlərin Mərkəzi Seçki Komissiyasının
təsdiq etdiyi qaydalara uyğun olaraq qorunmasını
və müvafiq qaydada təhvil verilməsini təmin
edir;
37.1.11.bu Məcəlləyə uyğun digər vəzifələri
həyata keçirir.
