Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Seçki
Komissiyasının 8 sentyabr 2003-cü il tarixli
29/229 saylı qərarı ilə təsdiq edilmişdir.

Qeydiyyatdan keçməli müşahidəçilər (Azərbaycan Respublikası Seçki Məcəlləsi maddə 40.7) tərəfindən dairə seçki komissiyasıса
təqdim edilən sənədlərin

Siyahısı

1. Vətəndaş öz təşəbbüsü ilə müşahidəçi qismində çıxış etmək üçün aşağıda göstərilən sənədi təqdim etməlidir:
- müşahidəçinin ərizəsi (ərizədə müşahidəçinin soyadı, adı, atasının adı, doğum tarixi, yaşayış yerinin ünvanı, şəxsiyyət vəsiqəsi və ya onu əvəz edən sənədin seriya və nomrəsi gostərilməlidir müşahidəçinin 3x4 ölçüdə iki ədəd fotoşəkli əlavə edilməlidir)
2. Qeydə alınmış namizəd müşahidəçi təyin etmək üçün aşağıda göstərilən sənədləri təqdim etməlidir:

a) dairə seçki komissiyasına ünvanlanmış müraciət (müraciətdə müşahidəçilərin siyahısı göstərilməlidir);

b) müşahidəçinin razılıq ərizəsi (ərizədə müşahidəçinin soyadı, adı, atasının adı, doğum tarixi, yaşayış yerinin ünvanı, şəxsiyyət vəsiqəsi və ya onu əvəz edən sənədin seriya və nömrəsi göstərilməlidir müşahidəçinin 3x4 şlçüdə iki ədəd fotoşəkli əlavə edilməlidir).
3. Siyasi partiya, siyasi partiyalar blokları və seçkilər sahəsində fəaliyyət göstərən qeyri-hökumət təşkilatları tərəfindən təyin edilmiş müşahidəçilərin qeydiyyatdan keçməsi üçün aşağıda göstərilən sənədlər təqdim edilməlidir:
а) dairə seçki komissiyasına ünvanlanmış müraciət (müraciətdə təşkilatın hüquqi ünvanı göstərilməlidir);
б) təşkilatın (seçkilərdə iştirak etməkdən ötrü və müşahidəçi təyin etmək üçün Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Seçki Komissiyasına sənədləri təqdim edilmiş siyasi partiyalar və qeyri-hökumət təşkilatları istisna olunmaqla) qeydiyyat şəhadətnaməsinin notariat qaydasında təsdiqlənmiş surəti;
c) təşkilatın (siyasi partiyalar və müşahidəçi təyin etmək məqsədilə sənədləri Mərkəzi Seçki Komissiyasına təqdim edilmiş qeyri-hökumət təşkilatları istisna olunmaqla) Nizamnaməsinin notariat qaydasında təsdiqlənmiş surəti;
ç) müşahidəçinin təyin edilməsi barədə iclasın qərarı;
d) təyin edilmiş muşahidəçilərin siyahısı (siyahıda müşahidəçinin soyadı, adı, atasının adı, doğum tarixi, yaşayış yerinin ünvanı, şəxsiyyət vəsiqəsi və ya onu əvəz edən sənədin seriya və nömrəsi göstərilməlidir);
e) təyin edilmiş hər bir müşahidəçinin razılıq ərizəsi (ərizəyə müşahidəçinin 3x4 ölçüdə 2 ədəd fotoşəkli əlavə edilməlidir);
ə) qeyri-hökumət təşkilatları yuxarıda gostərilən sənədlərlə yanaşı “Qeyri-hkumət təşkilatları haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 2.4 maddəsinin Azərbaycan respublikası Qanununun 2.4 maddəsinin müddəalarına uyğun olaraq nizamnamə kapitalında xarici, fiziki və hüquqi şəxslərin payının 30 faizdən artıq olmaması Azərbaycan Respublikasının hüquqi şəxsləri tərəfindən qrant alınmaması barədə və seçki sahəsində fəaliyyət göstərmələri barədə rəsmi arayışlar təqdim etməlidirlər.

Azərbaycan Respublikası vətəndaşının seçkilərdə öz təşəbbüsü ilə
müşahidə aparması qaydaları haqqında

TƏLİMAT

1. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin seçkilərində yerli müşahidəçilərin (bundan sonra müşahidəçilərin) iş fəaliyyəti Azərbaycan Respublikası Seçki Məcəlləsinin 40, 41, 42, 43 və 44-cü maddələrinə müvafiq olaraq tənzimlənir.
1.1. Aktiv seçki hüququna malik olan Azərbaycan Respublikasının hər bir vətəndaşı müşahidəni öz təşəbbüsü ilə apara bilər.
1.2. Azərbaycan Respublikasının bütün ərazisində müşahidənin aparılmasına dair ərizə seçkilərin elan edildiyi gündən başlayaraq seçkilərin keçirilməsinə 10 gün qalanadək Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Seçki Komissiyasına təqdim edilə bilər. Ərizədə müşahidə aparmaq niyyətində olan şəxsin soyadı, adı, atasının adı, yaşayış yerinin ünvanı, şəxsiyyət vəsiqəsinin və ya onu əvəz edən sənədin seriya və nömrəsi, zərurət olduqda isə həm də maraqları təmsil olunacaq prezidentliyə namizədin adı, qeyri-hökumət təşkilatının, siyasi partiyanın (siyasi partiyalar blokunun) adı və hüquqi imkanı göstərilməlidir. Ərizəyə iki fotoşəkil əlavə olunmalıdır. Hər bir ərizəyə dair qərar onun verildiyi tarixdən başlayaraq 3 gün müddətində qəbul edilməlidir. Müşahidənin keçirilməsinə rədd cavabı yalniz ərizədə göstərilən məlumatlar təsdiq olunmadıqda verilə bilər.
1.3. Müşahidənin aparılmasına icazə verildikdə, müşahidəçiyə Mərkəzi Seçki Komissiyası tərəfindən vəsiqə verilir.
2. Seçki dairəsinin ərazisində müşahidənin aparılmasına dair ərizə seçkilərin elan edildiyi gündən başlayaraq seçilərin keçirilməsinə 5 gün qalanadək müvafiq dairə seçki komissiyasına təqdim edilə bilər.
2.1. Müşahidənin keçirilməsinə icazə verildikdə, müvafiq dairə seçki komissiyası müşahidəçiyə Mərkəzi Seçki Komissiyasının müəyyən etdiyi formada hazırlanmış vəsiqə verir.
2.2. Müşahidənin keçirilməsinə seçki komissiyası tərəfindən icazə verilmədikdə, seçki komissiyasının bu qərarından Mərkəzi Seçki Komissiyasına, Mərkəzi Seçki Komissiyası nəticə etibarilə şikayəti təmin etməzsə, Azərbaycan Respublikasının Apellyasiya Məhkəməsinə şikayət verilə bilər.
2.3. Müşahidəçilər bütün seçki komissiyalarında seçki hərəkətlərinin həyata keçirilməsini, səsvermənin nəticələrinin və seçkilərin yekunlarının müəyyənləşdirilməsini, səsvermənin nəticələri və seçkilərin yekunları haqqında protokolun tərtib olunmasını, habelə səslərin hesablanmasını müşahidə edə bilərlər.
2.4. Müşahidəçilər səsvermə günü seçki komissiyasının iclasını müşahidə etmək üçün xüsusi icazə tələb olunmur.
2.5. Səsvermə günü səsvermə otağında olan və seçki hərəkətlərinin həyata keçirilməsini müşahidə edən şəxslərin siyahısı məntəqə seçki komissiyasının katibi tərəfindən aparılır.
3. Müşahidə Azərbaycan Respublikası Seçki Məcəlləsinin 40, 41 və 42-ci maddələrinə əsasən aparılır. Müşahidəçilər eyni hüquqa malikdirlər və eyni vəzifələr daşıyırlar.
3.1. Müşahidəçilər Azərbaycan Respublikası Seçki Məcəlləsinin 40, 41 və 42-ci maddələrində göstərilən hüquq və vəzifələrə malikdirlər.
3.2. Müşahidəçiyə aşağıdakı hərəkətlər qadağan edilir:
seçicilərə seçki bülletenlərinin qoyulması üçün zərfləri və seçki bülletenlərini vermək;
seçiciyə necə səs verəcəyi və necə səs verdiyi haqqında sual vermək;
seçicinin xahişi ilə onun əvəzinə seçki bülleteni alınması haqqında imza etmək;
seçicinin xahişi ilə seçki bülletenini doldurmaq;
seçki komissiyalarının həlledici səs hüquqlu üzvləri ilə birlikdə seçki bülletenlərinin hesablanmasında birbaşa iştirak etmək;
seçki komissiyalarının işinə maneə törədən hərəkətlər etmək;
seçicilər arasında təşviqat aparmaq;
bu və ya digər namizədin, siyasi partiyanın dəstəklənməsinə yönəldilən və ya dəstəklənməsi kimi qiymətləndirilə bilən hərəkətlər və ya çağırışlar etmək;
müvafiq seçki komissiyasının qərarlarının qəbul olunmasına müdaxilə etmək;
seçicilərin suallarına cavab vermək (öz statusu ilə bağlı suallar istisna olmaqla).

4. Göstərilən tələblərə riayət etməyən müşahidəçinin qeydiyyatı onu qeydə almış seçki komissiyasının müraciəti əsasında müvafiq məhkəmə tərəfindən ləğv edilə bilər.
4.1. Müşahidəçilər müşahidənin yekunlarına dair rəylərini Mərkəzi, dairə və ya məntəqə seçki komissiyasının sədrinə təqdim etdikdə, həmin rəy səsvermənin nəticələri və ya seçkilərin yekunları haqqında protokola əlavə edilməlidir.
4.2. Müşahidəçilərin səlahiyyətlərinə prezident seçkilərinin yekunları rəsmən elan olunduğu gündən xitam verilir.