Azərbaycan Respublikası
Mərkəzi Seçki Komissiyasının
30 iyun 2003-cü il tarixli
5/37 saylı qərarı ilə təsdiq
olunmuşdur

Azərbaycan Respublikası Prezidentliyə namizədin müdafiəsi üçün seçici imzalarının toplanması, təqdim edilməsi, imza vərəqələrinin və digər seçki sənədlərinin yoxlanılması qaydaları haqqında

T ə l i m a t

Azərbaycan Respublikası prezidentliyə namizədin müdafiəsi üçün namizədlərin, səlahiyyətli nümayəndələri tərəfindən seçici imzalarının toplanması, Mərkəzi Seçki Komissiyasında imza vərəqələrinin və digər seçki sənədlərinin yoxlanılması qaydaları Azərbaycan Respublikasının Seçki Məcəlləsinin 56–59-cu və 181-ci maddələri ilə tənzimlənir.

I. Azərbaycan Respublikası prezidentliyə namizədin müdafiəsi üçün seçici imzalarının toplanması

Seçicilərin təşəbbüs qrupları irəli sürdükləri və ya öz təşəbbüsü ilə irəli sürülən namizədlərin müdafiəsi məqsədi ilə seçicilərin imzalarının toplanması Mərkəzi Seçki Komissiyası tərəfindən namizədə, səlahiyyətli nümayəndələrə Azərbaycan Respublikasının Prezidentliyinə namizəd irali sürülməsini təsdiq edən qərarın təqdim edildiyi gündən başlanır. Siyasi partiya, siyasi partiyaların bloku tərəfindən irəli sürülən namizədlərin müdafiəsi üçün isə seçicilərin imzalarının toplanması, irəli sürülmüş namizədin təsdiq olunması barədə Mərkəzi Seçki Komissiyasının əsaslandırılmaş qərarından sonra başlanır.
Azərbaycan Respublikasının prezidentliyinə namizədin müdafiəsi üçün 45 mindən az olmayan sayda seçici imzası toplanmalıdır. 60-dan az olmayan seçki dairəsinin hər birinin ərazisindən azı 50 imza toplanmalıdır.
İmza vərəqələri Azərbaycan Respublikasının Seçki Məcəlləsində qeyd edilən 2 və 2 “A” saylı əlavədə müəyyən edilmiş formada Mərkəzi Seçki Komissiyası tərəfindən hazırlanır.
Hər bir imza vərəqəsində namizədin soyadı, adı, atasının adı, doğum tarixi, əsasə iş və ya xidmət yeri və ya tutduğu vəzifə (bu olmadıqda – fəaliyyət növü), yaşadığı yerin ünvanı göstərilməlidir. Namizədin ödənilməmiş və ya üzərindən götürülməmiş məhkumluğu olduqda imza vərəqələrində onun Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin hansı maddəsi ilə məhkum olunduğu, həmin maddənin adı və nömrəsi, namizədin xarici ölkədə cinayət məsuliyyəti yaradan əməli olmuşdursa və bu əməl Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsində nəzərdə tutulan cinayət məsuliyyəti yaradırsa və bu haqda qanuni qüvvəyə minmiş məhkəmə hökmü çıxarılmışdırsa, xarici ölkənin müvafiq qanununun adı göstərilməlidir. İmza vərəqəsində namizədin namizədliyinin irəli sürülməsinə razılıq ərizəsində göstərdiyi siyasi partiyanın adı qeyd edilə bilər.
İmza vərəqələri namizədə, onların səlahiyyətli nümayəndələrinə, seçicilərin təşəbbüs qrupuna, siyasi partiya, siyasi partiyaların blokunun səlahiyyətli nümayəndələrinə verilərkən onların bərabər statusu təmin edilməlidir. Buna görə də verilən imza vərəqələrinin sayı Azərbaycan Respublikasının Seçki Məcəlləsi ilə prezidentliyə namizədin qeydiyyatı üçün zəruri olan seçici imzalarının ümumi sayının 15 faizindən artıq olmamalıdır.
Azərbaycan Respublikasının 18 yaşına çatmış seçki hüququ olan hər bir vətəndaşı seçici imzalarının toplamaq və prezidentliyə namizədi müdafiə etmək üçün imza vərəqəsinə imza etmək hüququna malikdir. Bir seçici yalnız bir namizədin müdafiəsi üçün ata birər.
Seçici imza vərəqəsində imza edərkən soyadını, adını, atasının adını, doğum tarixini, yaşayış yerinin ünvanını, şəxsiyyət vəsiqəsinin və ya onu əvəz edən sənədin seriyasını və nömrəsini, verilmə tarixini, imza etdiyi tarixi göstərir. İmza edən seçicilər barəsində qeyd edilməsi zəruri hesab olunan məlumatlar imza toplayan şəxs tərəfindən imza vərəqələrinə daxil edilə bilər. Göstərilən məlumatlar əllə yazılır və onların yayılmamasına təminat verilir.
Prezidentliyə namizədi müdəfiə etmək üçün imza edən seçicinin şəxsiyyətini təsdiq edən sənəd kimi aşağıdakılar tanınır:
Azərbaycan Respublikası vətəndaşının şəxsiyyət vəsiqəsi, keçmiş SSRİ vətəndaşlarının pasportu, həqiqi hərbi xidmətdə olan əsgər, çavuşun hərbi bileti, gizir və zabitlarin zabit vəsiqələri, 9 saylı forma.
İmza edən seçicinin doğulduğu il göstarilarkən nəzətə alinmalıdır ki, 18 yaşlı şəxsin doğulduğu ay və gün mütləq göstərilmalidir. Bu tələbə riayət edilmədən toplanan seçici imzaları etibarsız sayılır və imzaların ümumi sayında hesablanmır.
İmza toplayan şəxs tərəfindən hər bir imza vərəqəsinin yuxarı sol tərəfində seçici imzalarının toplandığı seçki dairəsinin (ərazisinin) adı və nömrəsi göstərilməlidir.
Seçicilərin imzaları tədris müəssisələrində, yaşayış yerlərində, eləcə də qanunla seçkiqabağı təşviqat aparılmasının qadağan edilmədiyi digər yerlərdə toplana bilər.
Namizəd, siyasi partiya, siyasi partiyaların blokunun səlahiyyətli nümayəndəsi imza toplayan şəxslə imza toplanması barədə müqavilə bağlayarsa, bu işin haqqı yalnız namizədin, siyasi partiyanın, siyasi partiyalar blokunun seçki fondu hesabına ödənilir.
Prezidentliyə namizədin müdafiəsi üçün imza etmək könüllüdür. Seçicinin hər hansı bir vasitə ilə (fiziki və ya psixiki zor tətbiq etməklə, yaxud bu cür zor tətbiq etmək hədəsi ilə zmlakı tələf etməklə, yaxud həmin əmlakın tələb etmək hədəsi ilə aldatma və s.) imza tamağa məcbur etmək qəti qadamındır və bu cür hərəkətlər Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsi ilə nəzərdə tutulmuş məsuliyyətə səbəb olur. Eyni zamanda seçiciyə imza atmağa imkan verməmək və ya buna görə onları hər hansı formada mükafatlandırmaq qadağandır. Həmin qadağalara əməl olunmaması müvafiq məhkəmə tərəfindən təadiqlənərsə, bu, toplanmış imzaların etibarsız sayılması üçün əsas ola bilər.
İmza vərəqəsində seçicinin əvəzinə ona aıd olan məlumatları imza toplayan şəxs seçicinin razılığı ilə doldura bilər. Lakin imza etmək və tarix qoymaq hüququ yalnız seçiciyə məxsusdur. İmza toplayan şəxs hər bir imza vərəqəsində ona aid olan məlumatları əllə yazmalıdır.
İmza toplandıqdan sonra imza vərəqəsi imza toplayan şəxs və namizəd tərəfindən imzalanır. İmza toplayan şəxs imza vərəqəsinə imza qoymazdan əvvəl soyadını, adını, atasının adını, yaşayış yerinin ünvanını, şəxsiyyət vəsiqəsinin və ya onu əvəz edən sənədin seriyasını və nömrəsini, verilmə tarixini göstərir.
Namizəd siyasi partiya, siyasi partiyaların bloku tərəfindən irəli sürülübsə, imza toplandıqdan sonra imza vərəqəsi imzaları toplayan şəxs və siyasi partiyanın, siyasi partiyalar blokunun səlahiyyətli nümayəndəsi tərəfindən imzalanır. İmzaları toplayan şəxs imza vərəqəsində imza qoymazdan əvvəl soyadını, adını, atasının adını, yaşayış yerinin ünvanını, şəxsiyyət vəsiqəsinin və ya onu əvəz edən sənədin seriyasını və nömrəsini, verilmə tarixini göstərir, müvafiq səlahiyyətli nümayəndə isə soyadını, adını, atasının adını və imza qoyulması tarixini göstərir.
Siyasi partiyalar, siyasi partiyaların bloku, seçicilərin təşəbbüs qrupları eyni şəxsin namizədliyini irəli sürmələri barədə Mərkəzi Seçki Komissiyasına yazılı məlumat verdikdən sonra namizədin müdafiəsi üçün seçicilərin lazım olan sayda imzalarını birgə toplaya bilərlər. Bu halda müxtəlif şəxslərin topladığı seçici imzalarının cəmləşdirilməsinə icazə verilir.
Namizəd irəli sürülmüş seçicilərin təşəbbüs qruplarının, namizədin özünün, siyasi partiyaların və siyasi partiyaların blokunun səlahiyyətli nümayəndələri prezidentliyə namizədin müdafiəsi üçün toplanmış seçici imzaların sayını hesablamalı, seçici imzalarının toplanması nəticələri haqqında yekun protokolu tərtib etməli və imzalamalıdırlar.
Mərkəzi Seçki Komissiyasına təqdim edilən imza vərəqələri ardıcıl olaraq nömrələnməli və qovluq formasında səhifələnməlidir.

II. Azərbaycan Respublikası prezidentliyinə namizədin qeydə alınması üçün seçki sənədlərin təqdim edilməsi

Namizədlərin qeydə alınması üçün namizəd və ya siyasi partiyanın, siyasi partiyaların blokunun səlahiyyətli nümayəndəsi səsvermə gününə ən çoxu 105 və ən azı 70 gün qalmış saat 18.00-dək Mərkəzi Seçki Komissiyasına aşağıdakı seçki sənədlərini təqdim edir:
- prezidentliyə namizədin müdafiəsi üçün toplanmış seçici imzaları olan imza vərəqələri;

- seçici imzaları toplanmasının yekunu haqqında Mərkəzi Seçki Komis-siyasının müəyyənləşdirdiyi formada tərtib edilmiş protokolun 2 nüsxəsi;
- prezidentliyə namizədin razılıq ərizəsində namizəd haqqında məlumatlarda dəyişikliklər barədə bildiriş (Seçki Məcəlləsinin 53.3 və 54.8-ci maddələri);
- prezidentliyə namizədin Mərkəzi Seçki Komissiyasının müəyyənləşdirdiyi bəyannamə formasında, seçkilərin təyin edildiyi gündən əvvəlki bir illik dövrü əhatə edən gəlirlərinin miqdarı və mənbələri barədə məlumat;
- gəlirlərin alındığı təşkilatlardan həmin gəlirlərin illik cəmi barədə arayış;
- Seçki Məcəlləsinə 5 saylı əlavəyə uyğun formada tərtib edilmiş namizədə məxsus əmlak barədə məlumat;
- seçici imzaları toplanmasının təşkilində sərf edilən vəsait haqqında məlumatlar da göstərilməklə, prezidentliyə namizədin ilkin maliyyə hesabatı.
Namizədin qeydə alınması üçün Mərkəzi Seçki Komissiyasına seçki sənədləri təqdim edilərkən eyni zamanda qeydiyyatı həyata keçirən Mərkəzi Seçki Komissiyasının hesabına prezidentliyə namizədin seçki fondu məbləğinin yuxarı həddinin 3 faizi məbləğində könüllü qeydiyyat depozitinin köçürülməsi barədə bank sənədi təqdim edilə bilər. Qeydiyyat depozitinin seçki komissiyası tərəfindən geri qaytarılması halları bu Məcəllənin 60.5-ci maddəsi ilə müəyyən edilir.
Mərkəzi Seçki Komissiyası imza cvərəqələrini Azərbaycan Respublkasının Seçki Məcəlləsində qeyd edilən müddətdə saat 9.00-dan 18.00-dək qəbul edir. Seçki Məcəlləsi ilə müəyyən edilən müddətdən sonra təqdim olunan imza vərəqələri qəbul edilmir.
Mərkəzi Seçki Komissiyası seçki sənədlərini qəbul edərkən imza vərəqələri olan hər bir qovluğu Mərkəzi Seçki Komissiyası Katibliyinin möhürü ilə təsdiqləyir, təqdim olunmuş imza vərəqələri sayının seçici imzaları toplanmasının yekunu haqqında protokolla uyğunluğunu yoxlayır, sonra isə onların qəbul edilmə tarixini və vaxtını qeyd edərək, namizədə və ya siyasi partiyanın, siyasi partiyaların blokunun səlahiyyətli nümayəndəsinə qəbul edilmiş seçki sənədlərinin, inza vərəqələrinin sayını, imza vərəqələrindəki imzaların sayını göstərməklə sənədlərin qəbulu barədə yazılı arayış verir. Arayış Mərkəzi Seçki Komissiyası Katibliyinin əməkdaşı tərəfindən və namizəd və ya siyasi partiyanın, siyasi partiyaların blokunun səlahiyyətli nümayəndəsi tərəfindən imzalanır. Arayış Mərkəzi Seçki Komissiyası Katibliyinin möhürü ilə möhürlənir və bir nüsxəsi seçki sənədlərini təqdim edən namizədə və ya səlahiyyətli nümayəndəyə təqdim olunur.

III. Azərbaycan Respublikası prezidentliyinə namizədi müdafiə etmək üçün imza vərəqələrində toplanan seçici imzalarının və digər sənədlərin yoxlanılması

Mərkəzi Seçki Komissiyası təqdim edilən sənədlərdə hər bir namizədin imza vərəqələrində olan məlumatların düzgünlüyünü və namizədlərin irəli sürülməsi prosedurunun Seçki Məcəlləsinin tələblərinə uyğunluğunu yoxlayır.

Eyni zamanda namizədlərin tərcümeyi-halına aid məlumatların və namizəd haqqında digər məlumatların düzgünlüyü yoxlanıla bilər. Mərkəzi Seçki Komissiyası təqdim edilmiş sənədlərdəki məlumatların və faktların düzgünlüyünü yoxlamaq məqsədilə müvafiq orqanlara müraciət edə bilər. Həmin orqanlar müraciətdə göstərilən müddətdə, lakin səsvermə gününə 75 gündən az vaxt qalmışsa ən geci 1 gün müddətində yoxlamanın nəticələri barədə seçki komissiyasına məlumat verməlidir.
Qəbul edilmiş imza vərəqələrindəki imzaların qanunvericilikdə müəyyən olunmuş qaydada toplanmasını yoxlamaq məqsədilə Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyasının həlledic səs hüququna malik olan üzvləri sırasından və ekspertlərdən ibarət işçi qrupları yaradılır. Həmin işçi qrupuna Mərkəzi Seçki Komissiyasının üzvü sədrlik edir. İmza vərəqələrinin yoxlanılmasına ekspertlər, müvafiq orqanların mütəxəssisləri sırasından ekspertlər, habelə əhalinin qeydiyyatını həyata keçirən xüsusiləşdirilmiş orqab və təşkilatların mütəxəssisləri cəlb edilir. Onların rəyləri imza vərəqələrində olan məlumatların düzgün olmasını təsdiq edən əsas kimi qəbul edilir.
Mərkəzi Seçki Komissiyasında imza vərəqələri qəbul edildikdən sonra 10 gün müddətində yoxlanılır. Yoxlama zamanı namizədlər, onların səlahiyyətli nümayəndələri, siyasi partiyaların, siyasi partiyaların blokunun səlahiyyətli nümayəndələri iştirak edə bilərlər.
İmza vərəqələrində olan bütün imzalar yoxlanılır. İmzaların yoxlanılması o vaxt dayanır ki, düzgün imzaların sayı namizədlərin qeydə alinmaslna əsas verir və qalan imzaların sayı namizədin qeydə alinması üçün kifayət olmur. Yoxlamanın nəticələrinə görə seçici imzalarının düzgünlüyü və ya qeyri-düzgünlüyü təsdiqlənməlidir.
İmza vərəqələri yoxlanılarkən eyni adamın bir neçə imzası aşkar edilərsə, yalnız bir imza etibarlı, digər imzalar isə qeyri-düzgün sayılır. Eyni zamanda aşağıdakılar qeyri-düzgün imzalar hesab edilir:
- müvafiq icra hakimiyyəti orqanının arayışı, yaxud Mərkəzi Seçki Komissiyasının işinə cəlb edilmiş ekspertin rəyi əsasında seçki hüququ olmayan və məlumatları qeyri-düzgün göstərən seçicilərin imzaları;
- namizəd irəli sürülməsi haqqında Mərkəzi Seçki Komissiyasına bildiriş göndərilənədək imza vərəqələrinə daxil edilmiş seçici imzaları;
- dövlət orqanlarının, bələdiyyə qurumlarının, mülkiyyət formasından asılı olmayaraq hüquqi şəxslərin topladıqları, habelə seçiciləri məcbur etməklə və ya hər hansı formada mükafatlandırmaqla toplanan seçici imzaları.
- müxtəlif şəxslərin adından bir şəxs tərəfindən və ya müxtəlif şəxslərin
bir şəxs adından qoyulmuş imzalar.
- əl yazısı ilə qoyulmayan və ya karandaşla qoyulan imzalar.
- imza vərəqələrində seçici imzalarının qoyulması tarixində düzəliş
edildikdə, bu imzalar o şərtlə düzgün sayılır ki, imza vərəqəsini təsdiq
edən şəxslər həmin düzəlişləri təsdiqləmiş olsunlar.
- imza vərəqələri imza toplayan şəxsin, habelə namizədin, siyasi partiyanın, siyasi partiyaların blokunun səlahiyyətli nümayəndəsinin əl yazısı qaydasında imzaları ilə təsdiq edilməyibsə və ya səlahiyyətli nümayəndənin imzası qeyri-düzgündürsə, imza vərəqələrində olan bütün imzalar etibarsız sayılır.
- imza vərəqələrində Seçki Məcəlləsinin tələblərinə uyğun gəlməyən yazı sırası aşkar edildikdə, yalnız bu sırada olan imza etibarsız sayılır.

Yuxarıda qeyd edilənlərə əsasən imzanın etibarsızlığı müəyyənləşdirilməyibsə, imzaların düzgünlüyü və ya imzaların sayının hesablanmasının düzgünlüyü yoxlanılarkən imza vərəqələrində müəyyənləşdirilmiş qaydada edilən düzəliş və qeydlər imzaların etibarsız sayılması üçün əsas götürülə bilməz.
Yoxlama nəticəsində müəyyən edilən etibarsız imzalar Prezidentliyə namizədin müdafiəsi üçün toplanmış imzaların ümumi sayının 45 mindən az olmasına səbəb olduqda həmin Prezidentliyə namizəd qeydə alınmır.
Hər bir prezidentliyə namizəd üzrə imza vərəqələrinin yoxlanılması nəticələri haqqında işçi qrupunun rəhbəri, Mərkəzi Seçki Komissiyasının işçi qrupuna daxil olan həlledici səs hüquqlu üzvü tərəfindən protokol tərtib edilir, imzalanır və qərar qəbul olunması üçün Mərkəzi Seçki Komissiyasına təqdim edilir. Protokolda seçicilərin yoxlanılmış imzaların sayı, habelə əsası qeyd olunmaqla etibarsız sayılmış imzaları sayı göstərilir. Protokol Mərkəzi Seçki Komissiyasının müvafiq qərarına qoşulur. Protokolun surəti namizədin qeydə alınması məsələsinə baxan Mərkəzi Seçki Komissiyası iclasının başlanmasına azı 24 saat qalmış namizədə, siyasi partiyanın, siyasi partiyaların blokunun səlahiyyətli nümayəndəsinə verilir. İmzalar yoxlanarkən lazımi sayda seçici imzalarının olmadığı aşkar edildikdə namizədə, habelə siyasi partiya, siyasi partiyaların blokunun səlahiyyətli nümayəndəsinə işçi qrupunun rəhbərinin təsdiq etdiyi protokolun surəti ilə yanaşı seçici imzalarının etibarsız sayılmasının əsaslsrə göstərilməklə müvafiq qovluğun nömrəsi, müvafiq imza vərəqəsindəki sətrin nömrəsi qeyd olunun yoxlamanın nəticəsi barədə cədvəlin surati verilir.